Certyfikacja ECDL istnieje od roku 1997 i od tego czasu przeszła bardzo wiele zmian i istotnie się rozwinęła. Z certyfikacji europejskiej (ECDL to European Computer Driving Licence), stała się certyfikacją światową, jako ICDL (International Computing Driving Licence albo International Certification of Digital Literacy). Nawet Fundacja ECDL z Irlandii, która jest światową instytucją certyfikującą dla ICDL/ECDL zmieniła nazwę na Fundacja ICDL. Certyfikaty ICDL/ECDL wydano już w ponad 150 krajach a egzaminy można zdawać w 41 językach, w tym oczywiście po polsku. Certyfikat ECDL przyznawany jest we wszystkich krajach zawsze i wszędzie na tych samych zasadach. Oznacza to, że do otrzymania go w Polsce lub innych krajach niezbędna jest dokładnie ta sama wiedza i umiejętności oraz konieczność zdania tych samych egzaminów (sylabusy i testy egzaminacyjne zatwierdzone przez Fundację ICDL tłumaczone są na różne języki). Certyfikat ECDL otrzymany w Polsce jest więc powszechnie honorowany na całym naszym globie. ICDL/ECDL jest uznawana za jedną z najlepszych certyfikacji podstawowych umiejętności komputerowych na świecie, o czym świadczą liczne publikacje, raporty i odniesienia. Kwalifikacje (certyfikaty) ICDL/ECDL można znaleźć w wielu narodowych ramach kwalifikacji w Europie, Azji czy Afryce.
W roku 2017 program certyfikacyjny ICDL uzyskał – w wyniku audytu – Znak Dostosowania: Gotowość (Seal of Alignement: Readiness) od Międzynarodowego Stowarzyszenia Technologii w Edukacji ISTE (International Society for Technology in Education) – https://www.iste.org/standards/seal-of-alignment/icdl-certification-program
Według ISTE, ICDL wykazuje gotowość do wspierania następujących standardów ISTE dla studentów:
1. Student z mocną pozycją
2. Cyfrowy obywatel
3. Budowniczy wiedzy
4. Innowacyjny projektant
5. Komputacyjny myśliciel
6. Twórczy komunikator
7. Globalny współpracownik
Standardy ISTE są szczególnie popularne w USA, tak więc stanowią referencje dla rodziców czy nauczycieli młodych ludzi, planujących studia w USA. Są też punktem odniesienia dla ministerstw edukacji wielu krajów.
W lipcu 2018 r. serwis ACE CREDIT® (American Council on Education’s College Credit Recommendation Service) dokonał ewaluacji 5 modułów ICDL i zarekomendował dla nich tzw. kredyty uczelniane (http://www2.acenet.edu/credit/?fuseaction=browse.getOrganizationDetail&FICE=1009320).
Amerykańskie kredyty uczelniane ACE działają na podobnej zasadzie jak europejskie kredyty ECTS. Umożliwiają zaliczenie do wymaganej od studentów liczby kredytów, także szkoleń i certyfikatów spoza programu nauczania poszczególnych uczelni. Ponad 2000 uczelni amerykańskich uznaje kredyty ACE. Te pięć modułów egzaminacyjnych to: ECDL/ICDL Przetwarzanie tekstów, ECDL/ICDL Arkusze kalkulacyjne, ECDL/ICDL Grafika menedżerska i prezentacyjna, ECDL/ICDL Podstawy programowania, ECDL/ICDL Zaawansowane arkusze kalkulacyjne. Pierwsze 3 z wymienionych modułów uzyskały taką samą liczbę kredytów (1) jak egzaminy MOS (Microsoft Certified Office Specialist), nawet na poziomie Expert, zaś 2 ostatnie – dwa razy więcej. Ta akredytacja jest szczególnie istotna dla nauczycieli i rodziców młodych ludzi przygotowujących się do studiów w USA oraz dla instytucji amerykańskich lub ze Stanami Zjednoczonymi współpracujących.
W wydanym 2018 roku raporcie UNESCO (A Global Framework of Reference on Digital Literacy Skills for Indicator 4.4.2) pokazano program ECDL/ICDL jako światowy, znaczący przykład ramy umiejętności cyfrowych. W raporcie przedstawiono istniejące ramy dla identyfikacji kompetencji cyfrowych na lokalnym, krajowym i międzynarodowym poziomie, odnosząc się także do ramy DigComp 2.0. Opisano ECDL/ICDL jako przykład ramy funkcjonującej w wielu krajach pokazując, że 177 efektów uczenia się ECDL/ICDL’a jest przyporządkowanych do ramy DigComp. To największa liczba efektów, wśród wszystkich pokazanych tam ram. Jedyna – poza ECDL/ICDL – dostępna w Polsce certyfikacja wymieniona w raporcie, czyli IC3, zawiera 94 efekty uczenia, przyporządkowane do ramy DigComp.
W raporcie Fundacji ETF (European Training Foundation) wydanym w roku 2018 (Position Paper: Digital skills and competence and digital and online learning,) wiele miejsca poświęcono ECDL-owi i żadna inna certyfikacja w Polsce występująca nie została tam wymieniona. Przykłądowe cytaty: “From the perspective of establishing common reference frameworks for DSC, the European Computer Driving Licence (ECDL) is one of the first and is still one of the most successful global initiatives„, “Currently, the ECDL is the world’s leading computer skills certification process, offering flexible programmes that including basic, intermediate and advanced modules, relevant for many VET occupations.”.
W Raporcie Unii Europejskiej RfS 43 Support to the development of the ESCO qualifications pillar : final report z lutego 2019 roku przeanalizowana wiele systemów certyfikacyjnych pod względem zapewniania jakości – ECDL uzyskał jedną z najwyższych not w tym zakresie.
W ramach europejskiego projektu DIGCOMP przeanalizowano 15 istniejących europejskich ram kompetencji cyfrowych (http://ftp.jrc.es/EURdoc/JRC68116.pdf), na podstawie których powstała zawarta w „Wytycznych w zakresie realizacji przedsięwzięć z udziałem środków Europejskiego Funduszu Społecznego w obszarze edukacji na lata 2014-2020” wersja ramy kompetencji cyfrowych DIGCOMP. Wśród analizowanych ram jedynie dwie obecne są w Polsce: jedną z nich jest ECDL. Na na spotkaniu w czerwca 2015 r w Brukseli (prezentacja ze spotkania – http://www.slideshare.net/vuorikari/et2020-wg-digcomp-and-8-levels-of-learning-outcomes), pokazano także „mapowanie” ramy DIGCOMP do Europejskiej Klasyfikacji Umiejętności, Kompetencji, Kwalifikacji i Zawodów (ESCO) i do systemu certyfikacji ECDL – jako JEDYNEGO (slajd 37 pokazany poniżej).
Mapowanie przebiega nie do modułów ECDL ale do poszczególnych obszarów wiedzy i umiejętności, opisanych w sylabusach każdego modułu (sylabusy można znaleźć na naszej stronie, w zakładce „Certyfikaty” w podzakładce „ECDL Profile” pod prostokątami z nazwami modułów na dole strony). Pełna tabela mapowania znajduje się tutaj (1).
W maju 2018 roku Komisja Europejska wydała w języku angielskim przewodnik użytkownika po ramie kompetencji cyfrowych DigComp pt. „DigComp into Action – Get inspired, make it happen”, który ma za zadanie wspierać użytkowników we wdrażaniu tej ramy, między innymi przez pokazanie udanych implementacji z wielu krajów Europy. Opisano 20 różnych narzędzi i 30 studium przypadku. Jednym z nich jest nasz polski projekt ECDL Profile DIGCOMP, opisany jako projekt C22 na stronach 114-115:
W opublikowanym przez Komisję Europejską Manifeście w sprawie e-umiejętności 2014 (European Schoolnet, DIGITALEUROPE w ramach kampanii e-Skills for Jobs 2014, http://eskills-week.ec.europa.eu/c/document_library/get_file?uuid=7b6b2f62-1143-4240-8d64-7766a21f4a4d&groupId=2293353) czytamy: „IT jest kluczowym elementem wyróżniającym nowe produkty i usługi. Jednakże wykorzystaniu potencjału IT zagraża poważny niedobór osób dysponujących odpowiednimi umiejętnościami. Szerząca się potrzeba posiadania umiejętności w dziedzinie IT na wszystkich stanowiskach pracy oznacza, że promowanie i używanie certyfikatów dla początkujących, np. Certyfikatu Umiejętności Komputerowych (ECDL), będzie korzystne dla uczniów, organizacji i ogółu społeczeństwa”.
W Załączniku nr 8 do „Wytycznych w zakresie monitorowania postępu rzeczowego realizacji programów operacyjnych na lata 2014-2020” Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju z 11 lipca 2018 pt. „Podstawowe informacje dotyczące uzyskiwania kwalifikacji w ramach projektów współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego” napisano, że kwalifikacjami są również certyfikaty, dla których wypracowano już system walidacji i certyfikowania efektów uczenia się na poziomie międzynarodowym. Dotyczy to w szczególności kwalifikacji komputerowych, np. jedynej wymienionej z nazwy – ECDL, a Polskie Towarzystwo Informatyczne (Operator Krajowy ECDL) jest wymienione jako przykład jednostki certyfikującej, jedyny w zakresie kwalifikacji informatycznych.Tę informację można znaleźć na stronie 6 Załącznika nr 8:
Kwalifikacje możliwe do uzyskiwania w ramach projektów unijnych docelowo będą określone w Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji i będą to głównie kwalifikacje rynkowe. Obecnie w Rejestrze jest jeszcze niewiele kwalifikacji rynkowych – warto zauważyć, że w sierpniu 2018 r. decyzją Ministra Cyfryzacji do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji została włączona (i do rejestru wpisana) kwalifikacja zgłoszona przez PTI – Certyfikat Umiejętności Komputerowych – poziom podstawowy (CUK-pp). W grudniu 2018 r. na mocy decyzji administracyjnej Ministra Cyfryzacji, PTI uzyskało uprawnienia Instytucji Certyfikującej dla tej kwalifikacji. Ponieważ szczególnym przypadkiem CUK-PP jest kwalifikacja ECDL BASE, wszyscy posiadacze certyfikatu ECDL BASE otrzymają także Certyfikat Umiejętności Komputerowych – poziom podstawowy. CUK-pp został przypisany do 2 poziomu Polskiej Ramy Kwalifikacji.
Warto też wspomnieć, iż w Katalogu Rekomendacji Cyfrowego Urzędu, zalecanego jako podstawa do działania 2.2 POPC przez Centrum Projektów Polska Cyfrowa, jedynymi certyfikatami wymienionymi z nazwy są ECDL STANDARD, EPP e-Urzędnik i EUCIP CORE (dla wszystkich Polskie Towarzystwo Informatyczne jest jedyną instytucją certyfikującą na terenie Rzeczypospolitej Polskiej).
W rezultatach prac projektowych nad Polską Ramą Kwalifikacji także można szukać wskazówek co do właściwych certyfikatów, potwierdzających kompetencje cyfrowe. Zespół projektowy Instytutu Badań Edukacyjnych rozpatrywał nadawane w Polsce kwalifikacje z zakresu IT i elektronika (Ziewiec-Skokowska G., Tomaszuk A., Pierwieniecka R., Stęchły W., Propozycja metody określania poziomu kwalifikacji, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2014, http://biblioteka-krk.ibe.edu.pl/opac_css/doc_num.php?explnum_id=831, str. 41-42) – poza kwalifikacjami zawodowymi, nadawanymi przez OKE, znalazły się tam jedynie kwalifikacje ECDL. Projekt Polskiej Ramy Kwalifikacji, realizowany przez IBE, czerpał obficie z doświadczeń ECDLa na polu jakości (Chłoń-Domińczak A. (red), W drodze do Polskiej Ramy Kwalifikacji. Dobre praktyki w systemie kwalifikacji, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2015, https://kwalifikacje.edu.pl/wp-content/uploads/publikacje/PDF/Dobre_praktyki_internet_mm.pdf, str. 65-78). Przedstawiciele PTI byli też wielokrotnie proszeni o prezentacje na temat jakości certyfikacji na przykładzie ECDL na wielu regionalnych konferencjach IBE, prezentujących rezultaty projektu (http://biblioteka-krk.ibe.edu.pl/opac_css/doc_num.php?explnum_id=664, http://biblioteka-krk.ibe.edu.pl/opac_css/doc_num.php?explnum_id=928).
Po ogłoszeniu „Wytycznych w zakresie realizacji przedsięwzięć z udziałem środków Europejskiego Funduszu Społecznego w obszarze edukacji na lata 2014-2020” jak grzyby po deszczu zaczęły powstawać w Polsce „certyfikaty” mające zaświadczać o posiadaniu kompetencji cyfrowych zgodnych z ramą DIGCOMP (ECCC, VCC, ITpass, ITCert, GCCE, IT-ID i inne). Po pierwsze są to zaświadczenia skoringowe, wydawane wszystkim, którzy wypełnią test komputerowy – niezależnie od wyników (czyli również tym, którzy żadnych kompetencji cyfrowych nie posiadają). Po drugie, nie dotyczą konkretnych kompetencji cyfrowych, ani nawet kompetencji ramowych ramy DIGCOMP – tylko całych obszarów kompetencji tej ramy, zgodnie ze schematem: jeden egzamin na jeden obszar ramy DIGCOMP. Tak więc pięcioma egzaminami (bo obszarów ramy jest pięć) można „zaliczyć” całą ramę DIGCOMP na każdym z trzech poziomów zaawansowania! Ocenę takich „certyfikatów” pozostawiamy czytelnikowi.
W Rozporządzeniu Ministra Szkolnictwa Wyższego z dnia 12 lipca 2007 r.w sprawie standardów kształcenia dla poszczególnych kierunków oraz poziomów kształcenia, a także trybu tworzenia i warunków, jakie musi spełniać uczelnia, by prowadzić studia miedzykierunkowe oraz makrokierunki (Dz. U. z dnia 13 września 2007 r.), w paragrafie 15.2 napisano:.” Student posiadający Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych, zwany dawniej Europejskim Komputerowym Prawem Jazdy (European Computer Driving Licence), może być zwolniony z obowiązku udziału w zajęciach z zakresu technologii informacyjnej.”. Wprawdzie rozporządzenie to jest uznane za uchylone, ale na wielu uczelniach wykładowcy stosują takie zwolnienie.